JAK OBLICZYĆ PRÓG RENTOWNOŚCI USŁUG LUB PRODUKTU? – MATEMATYKA BIZNESOWA W PRAKTYCE
8 listopada, 2021 2024-07-07 19:46JAK OBLICZYĆ PRÓG RENTOWNOŚCI USŁUG LUB PRODUKTU? – MATEMATYKA BIZNESOWA W PRAKTYCE
JAK OBLICZYĆ PRÓG RENTOWNOŚCI USŁUG LUB PRODUKTU? – MATEMATYKA BIZNESOWA W PRAKTYCE
Masz pomysł na własną działalność?
Świetnie – ale to dopiero połowa sukcesu.
Chcąc ocenić czy nasz biznes ma szanse być dochodowy, warto przygotować biznesplan oraz zawczasu wyliczyć próg rentowności usług lub produktów, które będziemy oferować. Znając próg rentowności możemy świadomiej kształtować koszty oraz modyfikować model biznesowy tak, ażeby miał szanse stać się bardziej dochodowy.
Próg rentowności – dlaczego jego określenie jest istotne?
Próg rentowności warto obliczyć przede wszystkim dlatego, że dopiero po przekroczeniu progu rentowności firma zaczyna przynosić zysk. Osiągnięcie progu rentowności ma miejsce wtedy, kiedy przychody w całości pokrywają wydatki. W tym momencie wynik finansowy jest równy zero. Innymi słowy próg rentowności oznacza, że jeszcze nie zarabiamy, ale już nie dokładamy do biznesu.
Próg rentowności to bowiem moment, w którym przychody z działalności zaczynają pokrywać wszystkie koszty związane z prowadzeniem biznesu. Gdy przekroczymy próg rentowności, a więc nasze przychody będą wyższe niż ponoszone koszty, biznes zacznie zarabiać i stanie się rentowny. Jeśli natomiast sytuacja będzie odwrotna i koszty przewyższą przychody, działalność będzie generowała straty.
Analiza progu rentowności pozwoli nam świadomiej podchodzić do kosztów i może być również pomocna w symulacjach biznesowych.
Dla kogo wiedza o progu rentowności będzie przydatna?
Informacja na temat progu rentowności przyda się w każdym biznesie, ale z moich doświadczeń wynika, że jest kluczowa dla start-upów i firm, które dopiero rozpoczynają działalność i nie mają dużego zaplecza finansowego. Wyliczenie progu rentowności pozwala bowiem określić, kiedy biznes zacznie być dochodowy, co jest istotne nie tylko dla właścicieli, ale i inwestorów. Próg rentowności, czyli break-even point (w skrócie BEP) w języku angielskim, jest jednak jednym z kluczowych parametrów nie tylko dla nowych biznesów, ale – tak jak już wspomniałam również dla każdego menadżera lub przedsiębiorcy zarządzającego firmą.
Z mojej praktyki biznesowej wynika ponadto, że umiejętność wyliczania progu rentowności może być także bardzo przydatna przy planowaniu bieżących działań handlowych z klientami – na przykład akcji promocyjnych. Dlatego umiejętność analizy progu rentowności przyda się także pracownikom działów sprzedaży i marketingu do przygotowywania symulacji biznesowych.
Analiza progu rentowności – jak ją przygotować?
Aby obliczyć próg rentowności należy dokonać kalkulacji kosztów projektu w odniesieniu do planowanej ceny usługi lub produktu. Analiza kosztów projektu powinna uwzględniać przede wszystkim składowe danego produktu lub usługi.
Przykładowo jeśli szyjemy koszule – musimy znać przede wszystkim koszt materiału, nici, guzików i robocizny. Znając składowe możemy zsumować koszty bezpośrednie związane z produktem oraz określić cenę, po której produkt ma być sprzedawany klientom. Znajomość kosztów składowych i planowana cena pozwolą nam wyliczyć marżę wartościową i procentową. Jak prawidłowo obliczyć marżę? – ten temat poruszyliśmy w innym artykule w naszej Bazie Wiedzy – kliknij tu.
Aby obliczyć próg rentowności, w kolejnym kroku należy określić koszty zmienne i stałe.
Co to są koszty stałe i zmienne?
Kalkulacje prowadzące do obliczenia progu rentowności najlepiej rozpocząć od rozpisania wydatków dzieląc je na koszty zmienne i stałe.
Koszty zmienne to koszty zależne od różnych czynników, które zmieniają się wraz ze skalą produkcji czy wielkością sprzedaży. Natomiast koszty stałe przedsiębiorca musi ponosić niezależnie od realizowanego poziomu produkcji, obrotu czy innych zmiennych parametrów. To koszty, których na przestrzeni krótkiego czasu nie da się zminimalizować. Warto wiedzieć, że wraz z rozwojem działalności i zwiększeniem sprzedaży koszty stałe w przeliczeniu na 1 sprzedaną usługę/produkt zazwyczaj maleją.
| Przykłady kosztów stałych: | Przykłady kosztów zmiennych |
|
· Czynsz najmu np. biura, magazynu · Wynagrodzenia pracowników etatowych · Abonamenty |
· Surowce · Energia · Transport · Wynagrodzenia akordowe |
Gdy znamy koszty zmienne i stałe dla danego okresu, możemy obliczyć próg rentowności w ujęciu ilościowym oraz wartościowym.
Jak obliczyć próg rentowności?
Po podziale wydatków na koszty stałe i zmienne jesteśmy w stanie obliczyć próg rentowności dla naszej usługi bądź produktu w ujęciu wartościowym i ilościowym.
Próg rentowności w ujęciu ilościowym pozwala odpowiedzieć na pytanie, ile sztuk produktów bądź usług firma musi sprzedać, aby wyjść na zero. Oblicza się go według następującego wzoru:
Próg rentowności (ilościowy) = Koszty stałe / (Cena – koszty zmienne)
Omówmy to na przykładzie:
Jeśli cena, po której sprzedajemy nasz produkt (np. wspomnianą koszulę), wynosi 100 zł, a nasze miesięczne koszty stałe wynoszą 2000 zł, natomiast koszty zmienne w przeliczeniu na 1 produkt wynoszą 50 zł, próg rentowności wynosi w tym wypadku 40 szt. Oznacza to, że nasza firma musi sprzedać minimum 40 szt. produktu w cenie 100 zł w skali miesiąca, aby wyjść na zero i nie dokładać do interesu. Dopiero jeśli zacznie sprzedawać więcej niż 40 szt. w skali miesiąca, zaczniesz zarabiać. Zostało to wyliczone w sposób następujący:
2000 zł / (100 zł – 50 zł) = 2000 zł / 50 zł = 40 szt.
Warto również obliczyć próg rentowności w ujęciu wartościowym. Dzięki tym obliczeniom dowiemy się, jakie przychody musi osiągnąć firma, żeby pokryć całkowite koszty działalności (czyli koszty stałe i zmienne). Oto wzór na próg rentowności w ujęciu wartościowym:
Próg rentowności wartościowy = Cena * [Koszty stałe / (Cena – koszty zmienne)]
W omawianej sytuacji próg rentowności wynosi 4000 zł, ponieważ:
100 zł * [2000 zł / (100 zł – 50 zł)] = 100 zł * 40 = 4000 zł
Wynik ten oznacza, że firma musi osiągnąć przychody równe co najmniej 4000 zł, żeby pokryć wydatki, a zarabiać zacznie wtedy, gdy wartość sprzedaży wyniesie więcej niż 4000 zł.
W tym miejscu warto podkreślić, że tego typu wyliczenia rentowności są jedynie symulacją określonego scenariusza biznesowego. Estymując, zazwyczaj operujemy na wartościach, które są nam znane na daną chwilę – czyli np. aktualne koszty surowców do produkcji.
Jeśli nasza analiza progu rentowności pokaże, iż aby osiągnąć próg rentowności firmy musimy zapewnić dużą sprzedaż, a dodatkowo koszty „w trakcie gry” zmienią się na naszą niekorzyść (np. ze względu na wzrost ceny rynkowej głównych komponentów), mogą się pojawić problemy z osiągnięciem zakładanej rentowności naszych działań vs pierwotne założenia. Aby zminimalizować to ryzyko, trzeba możliwie precyzyjnie przewidzieć elementy kosztowe i potencjalne zmiany cen na rynku, a także starać się na bieżąco trzymać koszty, zwłaszcza stałe, w ryzach. W przygotowywaniu poprawnych symulacji biznesowych i analiz rentowności pomocna będzie także wiedza z zakresu matematyki biznesowej i handlowej.
Kto dla Was pisze?
Autorką tego artykułu jest Małgorzata Warda – trenerka biznesu i autorka różnorodnych szkoleń z zakresu matematyki handlowej dedykowanej dla różnych branż. W 2024 roku otrzymała nagrodę jako najlepszy mentor biznesu i executive coach w Polsce.
Chcesz się nauczyć jak poprawnie obliczać marże, narzuty i samodzielnie dokonywać symulacji biznesowych? Zapraszamy na nasze szkolenia
Matematyka biznesowo-handlowa
